Αλ. Παπαρήγα: Με εμπιστοσύνη στη στρατηγική μας και απαιτητικότητα από τον εαυτό μας

Αποσπάσματα από την ομιλία της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ στη Συνδιάσκεψη της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλίας

Ξεκινώντας την παρέμβασή της η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, στην Προσυνεδριακή Συνδιάσκεψη της ΚΟ Περιοχής Θεσσαλίας, αναφέρθηκε στην πορεία της συζήτησης και επισήμανε: «Ολες οι ομιλίες είχαν το θετικό στοιχείο ότι έγινε μια προσπάθεια να συνδεθούν οι εκτιμήσεις, οι κατευθύνσεις των Θέσεων της Κεντρικής Επιτροπής με την πείρα της δράσης. Αυτός ο τρόπος πρέπει να κυριαρχήσει στη δουλειά μας. Υποφέρουμε λίγο σ' αυτό, δηλαδή οι εκτιμήσεις μας, οι επεξεργασίες μας να ακουμπάνε και στην εμπειρία της δουλειάς, γιατί εμείς είμαστε κόμμα, δεν είμαστε ινστιτούτο μαρξισμού - λενινισμού, ούτε απ' την άλλη μεριά απλώς ακτιβιστές. Δρούμε και εκτιμάμε τη δράση μας, πρέπει αυτά να τα συνδυάζουμε. Αρκετές ομιλίες, οι περισσότερες, ανεξάρτητα αν είχαν και θεωρητικά σχήματα στις τοποθετήσεις, υπηρέτησαν αυτό το στόχο. Πρέπει να τα αναπτύξουμε ακόμα πιο πολύ. Δεν μπορεί να είναι τυχαίο αυτό, δε γίνεται σχηματικά, αντανακλά την εμπειρία της Οργάνωσης, αποτυπώνει μία πρόοδο».

Για την ιδεολογικοπολιτική διαπάλη μέσα στις γραμμές του κινήματος

Και συνέχισε η Αλ. Παπαρήγα:

Θα σας πάω λίγο πίσω, στο 18ο Συνέδριο. Μία απ' τις βασικές κατευθύνσεις που είχαμε τότε, ήταν ότι πρέπει να οξυνθεί η ιδεολογική διαπάλη στις γραμμές του εργατικού και γενικότερα του λαϊκού κινήματος. Βεβαίως αυτό αφορούσε πρώτα απ' όλα την κατεύθυνση δράσης των μελών του Κόμματος, των φίλων και οπαδών, λέγαμε ότι είναι όρος για το δυνάμωμα του κινήματος. Δεν ξέρω αν θυμάστε, αλλά και τότε υπήρχαν από ορισμένα στελέχη αντιρρήσεις πάνω σ' αυτή την κατεύθυνση, μπορεί να μην είχε πάρει την έκταση που πήρε ας πούμε στον προσυνεδριακό διάλογο η διαφορετική άποψη, αλλά και τότε και στελέχη είχαν βγει που λέγανε, «τι πράγματα είναι αυτά, να μιλάμε για όξυνση της ιδεολογικής αντιπαράθεσης μέσα στο κίνημα, αυτό αφορά το Κόμμα, στο κίνημα δεν μπορεί να συμβαίνουν τέτοια πράγματα», κ.ά. Τότε μπορεί να μη βγήκαν πολλοί στο δημόσιο διάλογο γιατί ήταν άλλες οι συνθήκες, πίστευαν τότε ότι δε χρειάζεται να βγουν δημόσια, τώρα θεωρούν ότι είναι πιο εύκολο λόγω του εκλογικού αποτελέσματος - αυτό κι αν είναι οπορτουνισμός - δηλαδή να λέω δημόσια τη γνώμη μου, ανάλογα με το αν με παίρνουν οι συνθήκες. Πρέπει να τη λες, είτε σε παίρνουν είτε δε σε παίρνουν οι συνθήκες, άμα έτσι πιστεύεις.

Ανεξάρτητα από τις αδυναμίες που είχαμε στην προώθηση αυτού του καθήκοντος, και είχαμε αρκετές, άλλωστε αναφέρεται και η ΚΕ στην αυτοκριτική της και σαν γενικότερη εκτίμηση, όπως γενικολογία, καμιά φορά αποσπασματικότητα που δεν ακουμπούσε πάντα στην πείρα, οι μορφές προπαγάνδας κ.λπ., όμως ανεξάρτητα απ' αυτά, η κατεύθυνση αυτή ήταν απολύτως σωστή, ήταν αναγκαία. Αν δεν κάναμε αυτή την όξυνση της ιδεολογικής αντιπαράθεσης τα πράγματα θα ήταν ακόμα πιο δύσκολα για το κίνημα και κατά συνέπεια για το Κόμμα. Π.χ., η μεγάλη προσπάθεια που κάνουμε και μέσα στις γραμμές του κινήματος να αποκαλύψουμε τις αιτίες της κρίσης. Δεν μπορεί να μιλάς για κίνημα υπεράσπισης των λαϊκών κατακτήσεων, για κίνημα εναντίον των μέτρων που παίρνονται αν δεν ανοίξεις - τουλάχιστον οι κομμουνιστές - μέσα στο κίνημα τη συζήτηση για την αιτία της κρίσης. Δε γίνεται αυτό το πράγμα. Δες τε μια άλλη πλευρά. Λέγαμε, «να πληρώσει το κεφάλαιο», «να πληρώσει η πλουτοκρατία», «να πληρώσουν τα μονοπώλια», «ο λαός δεν χρωστάει ούτε δεκάρα», διάφορα συνθήματα είχαμε. Κι αυτά βέβαια ήταν μέσα στο κίνημα, ήταν η απαραίτητη ιδεολογική αντιπαράθεση μέσα στο κίνημα. Και όλα αυτά συνοδεύονταν και με πρακτικά μέτρα, δεν κάνεις μόνο ιδεολογική αντιπαράθεση. Ηταν δυνατόν σαν Κόμμα αυτά να μην τα κάνουμε; Να μην οξύνουμε την αντιπαράθεση μέσα στο κίνημα; Οταν η εργοδοσία ζητούσε απ' τους εργαζόμενους να παραιτηθούν απ' τα δικαιώματά τους, να δουλεύουν όπως όπως και μάλιστα στην αρχή έκαναν και κινητοποιήσεις για να πάρουν καινούρια δάνεια, χρησιμοποιούσαν ακόμα και τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις για να πιέζουν την κυβέρνηση; Μπορούσες να μην κάνεις αυτή την αντιπαράθεση και μέσα στο κίνημα; Να την κάνεις απλώς σαν Κόμμα, μέσα στις Οργανώσεις, ή μόνο μέσα από τα έντυπά σου; Τότε θα ήμαστε ιερατείο. Λέμε τις θέσεις μας καθαρά και μέσα στο κίνημα. Πολύ περισσότερο που ακόμα και αυτός ο εργάτης που έχει παρασυρθεί και λέει ότι δεν πρέπει να οξύνουμε την κατάσταση ή απλά φοβάται, ακόμα και αυτός μια ιδεολογία προβάλλει, μια ιδεολογία στηρίζει, είναι θύμα μιας εχθρικής προς αυτόν ιδεολογίας. Επομένως, η ιδεολογικοπολιτική αντιπαράθεση μέσα στις γραμμές του κινήματος είναι απολύτως αναγκαία. Και βεβαίως χρειάζεται να ανασκουμπωθούμε, σύντροφοι, να την κάνουμε με επάρκεια, να την κάνουμε καλά. Εδώ έχουμε αδυναμίες. Αλλά άλλο πράγμα αυτό και άλλο πράγμα όλα αυτά τα οποία φορτώνουν και οι διαφωνούντες αλλά και άλλες δυνάμεις για το ότι το ΚΚΕ με τη στάση του αυτή δυσκολεύει το κίνημα. Το αντίθετο στην πραγματικότητα συμβαίνει.

Θα ήθελα να αναφέρω, σύντροφοι, ορισμένα παραδείγματα που είναι καίρια. Και που, αν θέλετε, δείχνουν και ότι μακρόχρονα ορισμένα πράγματα δεν τα αντιμετωπίσαμε ολοκληρωμένα. Οχι εξαιτίας της στρατηγικής μας, αλλά είναι αυτό που λέμε, δεν αρκεί να έχεις σωστή στρατηγική. Π.χ., η αντιπαράθεση σήμερα ενός μεγάλου μέρους της εργατικής τάξης και της φτωχής αγροτιάς και των αυτοαπασχολούμενων της πόλης, έμποροι, βιοτέχνες κ.λπ. με τα κυβερνητικά κόμματα. Είναι αντίθετοι με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, μάλιστα το ΠΑΣΟΚ πια το έριξαν στα τάρταρα. Είναι όμως αντίθετοι με τη στρατηγική τους; Οχι. Μήπως συνειδητοποιούν ότι η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και σε λίγο θα λέμε και πιο καθαρά για τον ΣΥΡΙΖΑ και άλλες δυνάμεις, έχουν αυτή την πολιτική ακριβώς γιατί - αντικειμενικά και υποκειμενικά - εκφράζουν συμφέροντα της αστικής τάξης ή βασικών τμημάτων της ή ανώτερων έστω μεσαίων στρωμάτων; Αυτό το θέμα, τάξη και κόμμα, δεν είναι μέσα στο μυαλό ενός μεγάλου μέρους της εργατικής τάξης που μας ενδιαφέρει, δεν είναι καθαρό. Πρέπει να ανοίξουμε εμείς αυτό το θέμα.

Πάρτε τώρα τον ΣΥΡΙΖΑ, που είναι πιο σύνθετη η κατάσταση λόγω της φυσιογνωμίας που εμφανίζει. Τι πρέπει να κάνουμε εμείς; Πρέπει να δείξουμε ότι με τις θέσεις και τις προτάσεις του έχει διαχειριστική λογική προς όφελος τμημάτων της αστικής τάξης και συνολικά της αστικής τάξης, γιατί στο πολιτικό επίπεδο είναι και συνολικά. Αλλιώς ο άλλος δεν μπορεί να καταλάβει την αντίθεσή μας, αφού ξέρουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ λέει μεγάλα λόγια, άρα θέλει μία τέτοια συγκεκριμένη δουλειά και δεν είναι εύκολη υπόθεση. Π.χ., αν δείτε τώρα τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει μέσα στην ΕΕ και στο ΔΝΤ. Πραγματικά η διαμάχη τώρα απλώνει. Ολο και περισσότερες κυβερνήσεις - αστικές τάξεις βεβαίως αφού ξέρουμε ότι η κυβέρνηση, το πολιτικό προσωπικό εκφράζει την αστική τάξη ως σύνολο - στην ΕΕ λένε ότι το μνημόνιο απέτυχε. Εννοούν βέβαια ότι δεν βοήθησε την ανάκαμψη της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Οταν λένε απέτυχε, αυτό λένε. Δηλαδή, ότι απ' τη μια μεριά αφαιρέσαμε απ' το λαό σε σημείο που αυτή τη στιγμή να μην μπορούμε να ελέγξουμε τις λαϊκές αντιδράσεις - μπορεί να μην επαναστατεί ο λαός, αλλά έχει φθορά το πολιτικό σύστημα - και απ' την άλλη μεριά επενδύσεις δε γίνονται, η καπιταλιστική κερδοφορία δεν ανακάμπτει. Αρα πρέπει να βρούμε μια άλλη συνταγή.

Βεβαίως, τα πράγματα είναι σχετικά οριοθετημένα. Απ' τη μια μεριά είναι η Γερμανία με τις άλλες χώρες που δεν έχουν ακόμα υποστεί κρίση, απ' την άλλη είναι Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία κ.λπ. και γίνεται μια τέτοια συζήτηση. Αλλοι λένε αν, π.χ., θα προχωρήσουμε σε γενναία διαγραφή των χρεών και το συσσωρευμένο χρήμα να διοχετευτεί σε επενδύσεις. Αυτοί οι άλλοι όμως είναι κράτη δανειστές. Στην ουσία, δηλαδή, έχουμε αστικές τάξεις, ας το πω έτσι, δανειστές και αστικές τάξεις οφειλέτες, κράτη δανειστές - κράτη οφειλέτες. Κι εδώ επειδή η αστική τάξη κάθε χώρας ναι μεν είναι μέρος της ευρωπαϊκής αστικής τάξης αλλά έχει και τα ιδιαίτερα συμφέροντά της, αφού είναι η ΕΕ των εθνικών κρατών, το σκέφτονται. Σου λέει, ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο, και υπάρχει αντίρρηση. Βλέπετε, τώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ευθυγραμμισμένος κυριολεκτικά με τα συμφέροντα των κρατών οφειλετών, των αστικών τάξεων, των μονοπωλιακών ομίλων. Μπορεί κανείς τώρα να δει ποια τμήματα ακριβώς της αστικής τάξης εκφράζει, σε τελευταία ανάλυση όμως είναι και μια λεπτομέρεια σε σχέση με τη συζήτηση που κάνουμε αυτή τη στιγμή. Δε λέω ότι είναι λεπτομέρεια γενικά.

Εμείς πρέπει να ανοίξουμε και μέσα στο κίνημα τέτοια θέματα; Γιατί σου λέει ο άλλος να γίνουν επενδύσεις, να «κουρευτεί» το χρέος. Καταρχήν «κούρεμα» σημαίνει ότι θα χάσει η Γερμανία, θα χάσουν μια σειρά κράτη και θα χάσουν πολλά, δε θα χάσουν λίγα και δε θέλουν να τα χάσουν, δεν είναι της άποψης του «προλεταριακού διεθνισμού», πώς θα γίνει; Είναι του αστικού διεθνισμού, σου λέει δεν πληρώνουμε εμείς. Ετσι είναι, γιατί να τα πληρώσει, σου λέει, η καπιταλιστική ηγέτιδα δύναμη του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού Γερμανία; Αν εμείς λοιπόν δεν ανοίξουμε αυτό το ζήτημα και να καταλάβουν οι εργαζόμενοι ότι ακόμα κι αν ριχτούν κεφάλαια για την ανάκαμψη, για τις επενδύσεις, για να κάνουν επενδύσεις οι καπιταλιστές θέλουν εργατική τάξη πάμφθηνη, γιατί έχουν τα κινέζικα, έχουν τα ινδικά προϊόντα, έχουν τα βραζιλιάνικα, έχουν τον ανταγωνισμό. Αυτό που λένε με τη δική τους λογική, με βάση τα δικά τους συμφέροντα ότι δεν είμαστε ανταγωνιστικοί, ισχύει. Και πού θα κάνουν επενδύσεις; Θα κάνουν εκεί που χρειάζεται για τις εγχώριες ανάγκες, για τις λαϊκές ανάγκες; 'Η εκεί που είναι το μεγαλύτερο κέρδος; Για να κάνουν επενδύσεις θα ζητήσουν τα πάντα όσον αφορά την εργατική τάξη και άλλα πράγματα. Ηδη, ας πούμε, η συμφωνία που έχει κάνει η ΕΕ με το ΜΕΡΚΟΣΟΥΡ είναι να εξάγει η ΕΕ βιομηχανικά προϊόντα, δηλαδή της Γερμανίας, της Γαλλίας, δεν ξέρω αν είναι και άλλη χώρα, και να εισάγει αγροτικά προϊόντα απ' τη Βραζιλία και την Αργεντινή. Τέτοιες συμφωνίες θα γίνουν. Αυτό όμως δε θα πλήξει τη φτωχή αγροτιά;

Αυτά τα θέματα είναι ή δεν είναι για το κίνημα; Δεν λέω για το Κόμμα, για το Κόμμα είναι εκ των ων ουκ άνευ, αλλά να μείνουν μόνο για το Κόμμα, γραμμένα στα ντοκουμέντα μας; Δεν πρέπει να μπουν μέσα στο κίνημα; Ε, αυτά, σύντροφοι, θεωρούνται και απ' όσους διαφωνούν στο διάλογο ότι είναι σε βάρος της ενότητας του κινήματος και της διεξόδου απ' την κρίση. Μα, αυτά είναι εντελώς αντικειμενικά ζητήματα. Δεν μπορεί να μην τα βάλεις αυτά μέσα στο κίνημα. Βεβαίως, αλλιώς θα τα βάλεις στον Αγροτικό Σύλλογο του Παλαμά κάτω, αλλιώς θα τα βάλει η ΠΑΣΥ πάνω, βεβαίως έχει μια κλιμάκωση, και πρέπει να τα βάζεις με μια κλιμάκωση γιατί οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να σε παρακολουθήσουν στις εκτιμήσεις σου, δεν είναι εύκολο, δεν έχουν τη δική μας οπτική. Αυτό είναι άλλο πράγμα και τέτοια ικανότητα σαφώς πρέπει να αποκτήσουμε.

Στην πρωτοπορία της πάλης για τα λαϊκά προβλήματα

Διάβαζα π.χ. στον προσυνεδριακό διάλογο - κι εσείς βεβαίως θα διαβάσατε - ότι στην Ελλάδα υποχώρησε λέει η ανάπτυξη του καπιταλισμού γιατί κλείσανε επιχειρήσεις. Μα αυτή είναι η καπιταλιστική ανάπτυξη, φέρνει κρίση, φέρνει συγκέντρωση. Και υποχωρεί, λένε, ο καπιταλισμός, αν είναι δυνατόν! Δηλαδή είναι μη αναπτυγμένος ο καπιταλισμός λόγω κρίσης! Δηλαδή βλέπει κανείς, σύντροφοι, τι συμβαίνει, όταν στελέχη είμαστε και αγράμματα. Και τα στελέχη δε δικαιολογούμαστε να είμαστε αγράμματα, να είμαστε μάλιστα μέλη της ΚΕ μερικά χρόνια και να είμαστε αγράμματοι! Εντάξει, πιο συγκαταβατικά μπορεί να το δει κανείς και να μη φαίνεται η αγραμματοσύνη μας στις σχετικά εύκολες στιγμές, αλλά όταν επέρχεται ο φόβος της σύγκρουσης, η προσωπική υποχώρηση κ.λπ., τότε τι γίνεται με την αγραμματοσύνη;

Γιατί, άμα έχεις και δυσκολίες και είσαι κι αγράμματος βράστα κι άστα, πού πάει το πράγμα. Γιατί δεν θεωρώ, ότι χρειάζεται εδώ να κάνω κάποια άλλη εκτίμηση συγκεκριμένη γύρω απ' αυτά τα πράγματα. Και μ' αυτή την έννοια και τα μέλη του Κόμματος απέναντι στα στελέχη πρέπει να είναι πάρα πολύ αυστηρά. Να είστε απέναντι σε μας στα στελέχη γιατί η αγραμματοσύνη δεν βοηθά, είναι αυτό που είπε ένας σύντροφος, ούτε η γνώση αρκεί χωρίς τη δράση, αλλά ούτε μόνο η δράση. Ο προηγούμενος σύντροφος πολύ σωστά έδωσε αυτήν την πλευρά ότι άμα ξέρεις τα πράγματα, αλλά δε δρας σε κάποια στιγμή θα απογοητευτείς ή θα είσαι έξω απ' τη ζωή, γιατί θα έχεις απ' τα βιβλία τις θέσεις, αλλά δε θα έχεις τη δράση ή άμα δρας χωρίς να ξέρεις, τότε θα απογοητευτείς και θα πανικοβληθείς κυριολεκτικά.

Είναι μήπως σωστό, αυτό που λέγεται, ότι «τα παραπέμπουμε όλα στο σοσιαλισμό»; Οχι, σύντροφοι. Τουλάχιστον η Συνδιάσκεψη η σημερινή, με αυτά τα θέματα που ασχοληθήκατε στις ομιλίες σας - εκτός αν σας είπε κανείς να τα πείτε έτσι - δείχνει ότι δεν παραπέμπετε τη λύση των προβλημάτων στο σοσιαλισμό. Βεβαίως, οι ανθρώπινες ανάγκες, οι αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας θα υπηρετήσουν το λαό στις συνθήκες του σοσιαλισμού, αλλά μέτωπα πάλης, προσπάθεια να εμποδίσουμε, ακόμα και απόσπαση - που είναι πολύ δύσκολη - επιμέρους κατακτήσεων, είναι κάτι που σαν Κόμμα το επιδιώκουμε. Γιατί, αν θέλετε, σ' αυτό το έδαφος και ο λαός θα συνειδητοποιήσει τη δύναμή του, θα αποκτήσει περισσότερη δύναμη, εμπειρία, κουράγιο. Δυστυχώς είναι μια φάση που είναι πολύ δύσκολο να έχεις κατακτήσεις. Και είναι δύσκολες και σε έναν κλάδο. Πριν μερικά χρόνια, ένας κλάδος μπορούσε να αποσπάσει μια εξαίρεση, μια περιοχή μπορούσε κάτι να αποσπάσει, σήμερα είναι τέτοια η επίθεση και είναι καθολική. Και δεν κάνουν πίσω ούτε σε έναν κλάδο γιατί καταλαβαίνουν ότι αυτό θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου. Αυτό, βεβαίως, δε σημαίνει ότι δε θα έχεις μέτωπα πάλης. Είναι άλλο πράγμα αυτό όμως. Μέτωπα πάλης, μέτωπα συσπείρωσης, τα 16 αιτήματα που είχαμε στα αγροτικά μπλόκα δεν ήταν για πλάκα. Και είπαμε: Είναι ο αργός θάνατος της αγροτιάς γιατί ούτε αυτά μπορούν να αναστείλουν τη διαδικασία συγκέντρωσης της γης, όμως δίνουν χρόνο. Σαφώς πρέπει να έχεις μέτωπα πάλης, άλλο αυτό κι άλλο να σπέρνεις αυταπάτες. Και, για να δούμε, τα άλλα κόμματα έχουν μέτωπα πάλης; Η ΝΔ, δηλαδή, παρεμβαίνει με άμεσα μέτωπα; Τι λέει δηλαδή; Διέξοδος απ' την κρίση, ανάπτυξη και επανάκαμψη της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Το ΠΑΣΟΚ; Η ΔΗΜΑΡ; Ο ΣΥΡΙΖΑ τι λέει; Κυβέρνηση της αριστεράς λέει, ποια είναι τα μέτωπα πάλης; Κούρεμα του χρέους; Αυτά τα λέει και το ΔΝΤ. Είναι η άλλη αστική συνταγή. Ποια είναι τα μέτωπα πάλης που λέει; Στο φορολογικό έχει κάνει προτάσεις συγκεκριμένες; Εμείς κάνουμε συγκεκριμένες, λέμε μέχρι 40.000 αφορολόγητο, γιατί μια οικογένεια σήμερα, τετραμελής, δεν μπορεί να ζήσει... Τι προτάσεις έχει κάνει; Καμία. Λέει, ανάπτυξη, κοινωνική δικαιοσύνη, δημοκρατία κ.λπ, χαίρω πολύ. Και τα μόνα συγκεκριμένα ενδεχομένως είναι πάνω στους θεσμούς, ανεξάρτητες αρχές εδώ, ανεξάρτητες αρχές εκεί. Εβαλε ζήτημα για το χρυσό της Χαλκιδικής να γίνουν ανεξάρτητες αρχές. Υπάρχουν ανεξάρτητες αρχές, που θα αποφασίσουν στα περιβαλλοντικά;

Δεν τα λέμε αυτά, σύντροφοι, γιατί δεν έχουμε και εμείς προβλήματα στο πώς δρούμε, στην εφαρμογή της πολιτικής μας κ.λπ. Κι αν θέλετε, από μια πλευρά είναι εύκολο μέσα απ' την εμπειρία όλου του Κόμματος και την πείρα του κινήματος να γενικεύσεις ζητήματα μελετώντας. Το να κάνεις όμως τη στρατηγική σου υπόθεση μαζών έχει τις δυσκολίες του, γιατί κι εκεί θέλει πραγματικά κατάκτηση μεγάλης ικανότητας.

Για τη λαϊκή συμμαχία και την πρόταση εξουσίας

Μ' αυτήν την έννοια, θέλω να σταθώ σ' αυτό το ζήτημα της λαϊκής συμμαχίας που έχει συγκεντρώσει την προσοχή και το θέμα της διακυβέρνησης. Θα έλεγα ότι όντως, καταρχήν, η βασική ιδέα βρίσκεται στο 15ο Συνέδριο. Το θεμελιακό συνέδριο είναι το 15ο, βεβαίως με το τότε επίπεδο ωριμότητας που είχαμε, γιατί η ανασυγκρότηση του Κόμματος η ιδεολογική, η πολιτική, η οργανωτική, μετά το 1991 δεν μπορούσε να γίνει σε ένα ή δύο χρόνια. Δεν είναι εύκολο, θέλει χρόνο, όταν έχεις παγκόσμια υποχώρηση του κινήματος και παγκόσμια νίκη της αντεπανάστασης. Δεν ήταν η περίοδος του 1949 στην Ελλάδα όπου ηττηθήκαμε. Μιλάμε τώρα για παγκόσμια ήττα και μάλιστα ανατροπή του σοσιαλισμού όχι από παγκόσμιο πόλεμο, όπου έχασες τη μάχη γιατί δεν είχες το συσχετισμό δυνάμεων - είναι διαφορετικό, κάνω έναν πόλεμο, τον έχασα. Αλλά εδώ μιλάμε για αντεπανάσταση που άρχισε απ' τα πάνω. Η ανασυγκρότηση, επομένως, του Κόμματος δεν ήταν εύκολη, κράτησε αρκετά χρόνια μέχρι και το 18ο Συνέδριο. Και παραπέρα θα υπάρξουν και ζητήματα μελέτης και για το Πρόγραμμα του Κόμματος κ.λπ., γιατί θα έχεις και εξελίξεις. Αλλά, θα έλεγα σύντροφοι ότι σε σχέση με την πολιτική συμμαχιών που γνωρίσαμε όχι μόνο στην Ελλάδα, σε όλο τον 20ό αιώνα, έχει σημαντική πρωτοτυπία βγαλμένη βέβαια μέσα απ' την εμπειρία, την οποία ενδεχομένως και σε όλο το Κόμμα δεν την έχουμε αναδείξει όπως πρέπει. Γιατί αυτό που λίγο - πολύ περπατούσε, ως συμμαχία, όλα τα χρόνια μέσα στον 20ό αιώνα, ήταν με ποιο κόμμα θα πας, με ποιο κόμμα θα συνεργαστείς. Με την αριστερή σοσιαλδημοκρατία, με τη δεξιά, με τη σοσιαλδημοκρατία; Μιλάω γενικότερα, διεθνώς. Στο 15ο Συνέδριο, με όλες τις αδυναμίες που μπορεί να έχει το Πρόγραμμα, αδυναμίες που δεν είχαν να κάνουν ούτε με συμβιβασμούς ούτε με κάτι τέτοια που λέγονται, αλλά με την ωρίμανση του Κόμματος, βάζεις το ζήτημα. Οτι η αλλαγή, η επανάσταση, αν θέλετε η θετική πρόοδος της ταξικής πάλης εξαρτιέται απ' την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Ξεκινάς και λες για τη συμμαχία εργατικής τάξης και άλλων ας πούμε μικροαστικών στρωμάτων. Και είναι βασικό ζήτημα αυτό. Και στο 15ο Συνέδριο λέμε η συμμαχία ξεκινά απ' τα κάτω προς τα πάνω. Αυτό που δεν ξεκαθαρίζουμε τότε είναι αν συμμετέχουν κόμματα μέσα στη συμμαχία, αυτό δεν το ξεκαθαρίζουμε, ούτε λέμε μετέχουν, λέμε κοινωνικοπολιτική. Αυτό το δουλεύεις παραπέρα, σύντροφοι, δεν μπορεί να μιλάς με ποια κόμματα θα συμμαχήσεις, αν δεν πάρεις κριτήριο ποιας τάξης συμφέροντα εκφράζεις κι αυτής της τάξης της εργατικής ποιοι θα είναι οι σύμμαχοί της.

Μας λένε τώρα ότι αυτό που λέμε για τη λαϊκή συμμαχία, ότι βάζουμε μέσα στο μαζικό κίνημα το θέμα της πολιτικής εξουσίας. Οχι, σύντροφοι, εμείς λέμε ότι η λαϊκή συμμαχία εκφράζει συμμαχία της εργατικής τάξης με τους συμμάχους της, που σημαίνει ότι απευθύνεται η συμμαχία σε όλους, αντικειμενικά. Ετσι δεν είναι; Δεν πας με το επίπεδο συνείδησης, αντικειμενικά, από εκεί και πέρα το όργανο της συμμαχίας, γιατί και εργατική τάξη υπάρχει, αλλά έχει όργανα του συνδικαλιστικού κινήματος, το όργανο της συμμαχίας είναι οι οργανώσεις της εργατικής τάξης και των συμμάχων της που βεβαίως έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί με την έννοια του συσχετισμού δυνάμεων στα όργανα κ.λπ. Βεβαίως, η κοινωνία δεν προχωράει γενικά με το λαό, αντικειμενικά, αλλά με το πιο ριζοσπαστικό κομμάτι μπροστά. Επομένως, έχεις μια συμμαχία η οποία απευθύνεται σε όλους, χωρίς εξαίρεση, από εκεί και πέρα συγκροτείται από όργανα του κινήματος οπωσδήποτε, πολιτικοποιημένα και ριζοσπαστικοποιημένα. Γιατί, η ΓΣΕΕ δεν έχει πολιτική άποψη; Η ΑΔΕΔΥ δεν έχει; Υπάρχει κίνημα και μάλιστα όταν λες κίνημα αλλαγής ας το πω έτσι με τον πλατύ όρο; Βεβαίως, δεν μπορεί αυτή η συμμαχία να έχει πολιτικό πρόγραμμα, σαν να είναι το ΚΚΕ, αλλά είναι δυνατόν το κίνημα το εργατικό, το λαϊκό να μην αντιπαλεύει την κυβέρνηση, γιατί άμα δεν αντιπαλεύει την εκάστοτε κυβέρνηση, τι κάνει τότε; Αποψη, αυτό που λένε, μια υποτυπώδη άποψη διακυβέρνησης, εξουσίας δεν πρέπει να έχει; Και εδώ σύντροφοι, αν θέλετε, είναι μία απ' τις διαφορές μας και πρέπει να το καταδείξουμε αυτό με τα άλλα κόμματα. Τι λέει π.χ. ο ΣΥΡΙΖΑ; Κίνημα το οποίο ρίχνει αυτή την κυβέρνηση και ανεβάζει μια άλλη, μέσω εκλογών. Εμείς τι λέμε; Οτι αυτή η συμμαχία πρέπει να ανατρέψει την εξουσία των μονοπωλίων και να κάνει την εργατική - λαϊκή εξουσία. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να απαιτήσουμε απ' αυτή τη συμμαχία να ταυτιστεί με το Πρόγραμμα του Κόμματος, δε γίνεται, δεν μπορεί να μετατραπεί σε πολιτικό κόμμα. Είναι άλλο πράγμα σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης πια, το μαζικό πρωτοπόρο τμήμα της εργατικής τάξης και το Κόμμα της εκεί πρέπει να δώσουν τη λύση.

Εχει και ο ΣΥΡΙΖΑ άποψη εξουσίας, βεβαίως. Λέει ανατροπή, ένα κίνημα το οποίο ανατρέπει την κυβέρνηση, αυτό δε λέει; Οι αγανακτισμένοι αυτό λέγανε, «κάτω η κυβέρνηση», άλλο τώρα τι εννοούσαν. Επομένως, όλοι τους το κίνημα πρέπει να το έχουν για αλλαγή της κυβέρνησης, εκτός απ' το ΚΚΕ. Για το οποίο λένε, αυτή δεν είναι συμμαχία γιατί είναι μέσα στο κίνημα. Πώς δεν είναι συμμαχία; Είναι συμμαχία της εργατικής τάξης, είναι πολιτικοποιημένο τμήμα και έχει άποψη και θέλει να ανατρέψει την τάξη που είναι στην εξουσία. Γιατί δηλαδή ένα κίνημα, δεν μπορεί να το κάνει αυτό; Αλλο πράγμα ότι σήμερα δεν είναι ώριμο γενικά το κίνημα, ο συσχετισμός είναι αρνητικός, αλλά μιλάμε για αλλαγή που την επιβάλλουν οι λαοί, αποφασίζουν για την τύχη τους. Οι άλλοι τι λένε; Κίνημα που θα διαμορφώσει στις εκλογές μια άλλη κυβέρνηση. Και μετά θα στηρίζει αυτήν την κυβέρνηση αφού είναι γέννημα του κινήματος. Τα λέω αυτά κυρίως απαντώντας σε διάφορες απόψεις ότι είναι «κίνημα με τον εαυτό μας» και ότι εμείς δεν έχουμε πολιτική συμμαχιών, ότι η μοναδική πολιτική συμμαχιών είναι οπωσδήποτε με κόμματα. Μα, εάν υπάρξουν τέτοια κόμματα, αυτό θα το δείξει η ζωή. Ομως έτσι είναι τα πράγματα κι απ' αυτή την άποψη πρέπει να κατανοηθεί από εμάς όταν λέμε λαϊκή συμμαχία, που μάλιστα είναι ένας όρος πολύ πιο πλατύς απ' το ΑΑΔΜ. Αν θέλετε, το λαϊκή συμμαχία σαν όρο μπορεί να το χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε κόμμα. Γιατί το λέμε; Γιατί θέλουμε να είναι κατανοητό στο λαό. Το ΑΑΔΜ γιατί ήταν πιο πλατύ; Με αυτό δεν πήγαμε μέχρι τις εκλογές και χάσαμε; Δεν φταίει το ΑΑΔΜ, βέβαια, αλλά αυτά είναι κόλπα τώρα. Και κοιτάξτε είναι άλλο πράγμα, όντως το κίνημα κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου κάποτε, γιατί το τελευταίο διάστημα έχει δυσκολίες να αναπτυχθεί, μπορεί να τραβήξει περισσότερες δυνάμεις ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, αλλά άλλο κίνημα κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου που κι εμείς το επιζητούμε κι άλλο πράγμα σύντροφοι να ταυτίζεις τον ιμπεριαλισμό με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και να τον αποσυνδέεις απ' τον καπιταλισμό.

Να γίνουμε πιο απαιτητικοί από τον εαυτό μας

Τέλος, η ΓΓ της ΚΕ αναφέρθηκε σε ζητήματα οργανωτικής πολιτικής προκειμένου να γίνει το Κόμμα πιο ισχυρό. Ανάμεσα στα άλλα τόνισε:

Το γεγονός ότι δε συγκεντρώσαμε αποφασιστικά και έγκαιρα και εδώ έχουμε ευθύνη και σαν ΚΕ, πριν το 18ο Συνέδριο, να προχωρήσει η αναδιάταξη δυνάμεων, ότι υποχωρούσαμε στις δυσκολίες που έχει η συγκέντρωση των δυνάμεων στην εργατική τάξη -όχι ότι είχαμε λαθεμένη άποψη- και από εκεί η συμμαχία με την αγροτιά, όχι γενικά να κάνουμε δουλειά στους αγρότες. Αλλά η αγροτιά επιδιώκουμε να γίνει ο σταθερός σύμμαχος της εργατικής τάξης και οι μικροί επιχειρηματίες της πόλης. Οχι γενικά να κάνουμε δουλειά σ' αυτούς να πάρουμε ψήφους, αλλά για τη συμμαχία. Δε λέω ότι είναι οπορτουνισμός η καθυστέρηση, αλλά σε ένα βαθμό είναι άμβλυνση το ότι δε συγκεντρώσαμε την προσοχή. Βέβαια, εντάξει, τώρα προχωράμε σ' αυτή την κατεύθυνση, πρέπει να αυξηθούν οι κλαδικές οργανώσεις έναντι των εδαφικών, είναι ζητήματα τέτοια τα οποία ανεξαρτήτως του ότι τα αποτελέσματα δεν καθορίζονται μόνο απ' τη θέλησή μας αλλά, εν πάση περιπτώσει, αυτά πρέπει να τα έχουμε λυμένα, πού συγκεντρώνουμε την προσοχή, ανάπτυξη στελεχών απ' την εργατική τάξη κλπ. Είναι θέματα που πρέπει να τα προσέξουμε, όπως και άλλα φαινόμενα, π.χ. φιλελευθερισμού, έχουμε τέτοια. Ο «Ριζοσπάστης» και η μη μελέτη του από όλα τα μέλη, δεν είναι σύντροφοι φιλελευθερισμός, για να μην το πω και οπορτουνισμός; Μη βλέπουμε τον οπορτουνισμό μόνο στα ιδεολογικά ζητήματα, είναι και στα οργανωτικά. Μπορεί να μην είναι συνειδητός οπορτουνισμός, αλλά υπάρχει θέμα. Αλλωστε, με τις ομιλίες σας και με την εισήγηση, ανοίξατε αυτά τα ζητήματα κι εδώ. Και πρέπει να προσέξουμε, να μη χτυπάμε τον οπορτουνισμό μόνο στα στρατηγικά αλλά και τις εκφράσεις του στα οργανωτικά, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που θα σφίξει η κατάσταση.

Σήμερα σύντροφοι οπωσδήποτε έχουμε δυνατότητες, αν θέλετε, και μέσα από θετικές εμπειρίες που έχουμε, έστω και μέσα απ' το πλήγμα αυτό που ζήσαμε το εκλογικό, γιατί δεν πρέπει να το υποτιμήσουμε, έχουμε τη δυνατότητα να μετατραπούν -κι αυτή είναι η διαφορά μας απ' αυτούς που το βάζουν στα πόδια από τον πανικό- έχουμε τη δυνατότητα για μια απότομη ωρίμανση του Κόμματος και της ΚΝΕ που σημαίνει ότι από καλύτερες θέσεις μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και στην περίπτωση που έχεις ένα θετικό ξέσπασμα, μια απότομη θετική άνοδο της ταξικής πάλης αλλά και σε ένα προσωρινό πισωγύρισμα. Ακόμα δεν μπορείς να σταθμίσεις πλήρως τα πράγματα. Μπορούμε δηλαδή, κάλλιστα να τα βγάλουμε πέρα αλλά χρειάζεται μεγαλύτερη απαιτητικότητα απ' τον εαυτό μας και μετατρέποντας, αν θέλετε, τα θετικά σε θετικότερα και τις αρνητικές πλευρές σε θετική ωρίμανση.

Συνολικά πρέπει να κάνουμε περισσότερα στους τόπους δουλειάς, λιγότερα να λέμε και περισσότερα να κάνουμε. Σύντροφοι, δε θα μας χαριστούν. 'Η θα μας βάλουν στο χέρι με την έννοια της πολιτικής γραμμής, οπότε τότε θα μας αγαπήσουν αποτόμως ή ξέρουν πάρα πολύ καλά ότι εφόσον το ΚΚΕ κρατηθεί και δεν ταλαντευτεί, οπωσδήποτε τα επόμενα χρόνια θα έχει πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα να αξιοποιήσει την πείρα των μαζών και σίγουρα θα γίνουμε και καλύτεροι. Και νεότερες γενιές αναπτύσσονται στο Κόμμα, που αν θέλετε, δεν έχουν τα παλαιότερα τρωτά και ώριμη γενιά υπάρχει στο Κόμμα, έμπειρη και με μια ορισμένη διαδοχικότητα καλή στο Κόμμα, κυρίως όμως η εμπειρία των τελευταίων 20 χρόνων. Αλλά θα το ξαναπούμε: πρέπει ακριβώς, επειδή ο συσχετισμός δυνάμεων δεν είναι θετικός σ' αυτή τη φάση, αύριο μπορεί να γίνει, εμείς πρέπει να αποκτήσουμε μεγαλύτερη ικανότητα, σταθερότητα, διορατικότητα, να παρακολουθούμε τις εξελίξεις. Οτι πνεύμα πρακτικισμού, προχειρότητας, υποτίμησης έχουμε, αυτά να τα βγάλουμε πέρα, με εμπιστοσύνη μεν στη στρατηγική μας αλλά με μεγαλύτερη απαιτητικότητα απ' το πώς δουλεύουμε. Και στο όνομα σύντροφοι ότι ο αντίπαλος μάς επιτίθεται -καμιά φορά χρησιμοποιώντας και υπαρκτές αδυναμίες που έχουμε- να υποχωρούμε. Εμείς, εκεί που πρέπει να κάνουμε την αυτοκριτική μας, να την κάνουμε, εκεί που πρέπει να βελτιωθούμε, να βελτιωθούμε. Μπορούμε, πολύ καλύτερα, σαφώς. Εκεί που πρέπει να αγνοήσουμε την επίθεση του αντίπαλου, να την αγνοήσουμε. Αλλά με μεγαλύτερη απαιτητικότητα απ' τον εαυτό μας. Και δε θα χάσουμε.