Monopolies Watch 2: Όμιλος Δαυίδ 1: Coca-Cola Hellenic

Αναδημοσιεύουμε κατ'αρχάς από τον σημερινό Ριζοσπάστη το ακόλουθο άρθρο και στην συνέχεια θα προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε τις δραστηριότητες του ομίλου, αλλά και των μελών του:

ΟΜΙΛΟΣ ΔΑΥΙΔ

Η λογική του κεφαλαίου

Ριζοσπάστης, 27-6-2013, σ. 15

Εδώ και αρκετά χρόνια, κάποιες από τις επιχειρήσεις του ομίλου Δαυίδ, του μεγάλου αφεντικού της «Κόκα Κόλα», βαράνε κανόνι και πετάνε στο δρόμο εκατοντάδες εργαζόμενους προκαλώντας την οικονομική χρεοκοπία των νοικοκυριών τους και καταδικάζοντας στην απόλυτη φτώχεια ένα κομμάτι του εργατικού δυναμικού της χώρας. Μαζί με τους εργαζόμενους «παύονται» και παραγωγικές μονάδες της χώρας, φάμπρικες και εργοστάσια που θα μπορούσαν να συνεχίσουν την παραγωγική τους διαδικασία, καλύπτοντας αδήριτες ανάγκες των εργαζομένων- καταναλωτών. Την ίδια στιγμή, την ίδια ακριβώς στιγμή, τα αφεντικά του ομίλου που κλείνουν τις εταιρείες τους, συνεχίζουν τη δραστηριότητά τους με επενδύσεις σε άλλους τομείς, σε άλλους κλάδους, σε άλλες χώρες. Σύμφωνα με τα όσα ισχύουν στη λογική τους, σύμφωνα με τους απαράβατους νόμους εξέλιξης της κοινωνίας των καπιταλιστικών σχέσεων, ο χρόνος λειτουργίας μιας παραγωγικής μονάδας ξεκινάει από τη στιγμή που θα προσφέρει στα αφεντικά κέρδη και διακόπτεται όταν τα αφεντικά κρίνουν ότι τα κέρδη αυτά δεν είναι επαρκή.

Ο Γ. Δαυίδ, το αφεντικό του ομίλου που – μαζί με δεκάδες άλλες επιχειρήσεις – είχε εξαγοράσει και τον «Κατσέλη», ποτέ δεν άφησε περιθώρια για παρερμηνείες. Από τότε που άρχισε να βγάζει τα πρώτα του κέρδη με επιχειρήσεις στην Γκάνα και τη Νιγηρία, – ναι, στην Γκάνα και τη Νιγηρία – είχε ξεκαθαρίσει πού βαδίζει και πού πατάει. Βαδίζει στην κατεύθυνση, του… «περιορισμός του κόστους δραστηριοτήτων που δεν υποστηρίζουν την παραγωγή εσόδων και η ανάληψη συγκεκριμένων ενεργειών που θα υποστηρίξουν την κερδοφορία» και… πατάει τα πάντα και τους πάντες.

Με αυτή τη λογική ο όμιλος Δαυίδ, είχε διαφόρων τύπων και μορφών παρουσία σε μια σειρά επιχειρήσεις, όπου αποκτούσε πακέτα μετοχών μέσα από εξαγορές – συγχωνεύσεις και άλλες παρόμοιες επιχειρηματικές διαδικασίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Κάποιες από αυτές λειτουργούν ακόμα, από κάποιες ο όμιλος έχει αποχωρήσει, ορισμένες έχουν αναπροσανατολίσει τη δραστηριότητά τους, άλλες έχουν κλείσει. Μερικές από τις επιχειρήσεις αυτές είναι οι παρακάτω:

- «Κόκα Κόλα – Ελληνική Εταιρεία Εμφιαλώσεων»

- «Tinola Holding SA»: Εταιρεία Συμμετοχών

- «Thrush Investment Holding Ltd»: Εταιρεία Συμμετοχών

- ΚΑΤΣΕΛΗΣ: Βιομηχανία παραγωγής ειδών αρτοποιίας

- ΑΕGEAN: Αεροπορική Εταιρεία

- Εταιρεία Δημητριακών Β. Ελλάδος («ΑΛΛΑΤΙΝΗ»): Αλευροβιομηχανία, παραγωγή ειδών αρτοποιίας

- ΒΟΤΡΥΣ: Εργοστάσια οινοποιίας (έχει επαναπωληθεί)

- ΒΑΘΥΠΕΤΡΟΥ: Εργοστάσιο παραγωγής αεριούχων ποτών – χυμών

- ΒΕΛΚ ΑΕ: Βιομηχανία – βιοτεχνία ποτών αναψυκτικών

- ΤΕΛΕΡΕΞ: Βιομηχανία – βιοτεχνία ποτών αναψυκτικών

- LEVENTIS FOODS SA: Τρόφιμα

- Ομιλος ΙΝΤΕΑΛ: Εμπορία Προϊόντων Υψηλής Τεχνολογίας (προϊόντων πληροφορικής, αυτοματισμού γραφείου και ζυγιστικών μηχανημάτων)

- Ομιλος PLIAS: Εταιρεία εμπορίας – διανομής καλλυντικών, τροφίμων, ειδών αρτοποιίας

- «17 σαλάτες»: Μονάδα παραγωγής έτοιμων φαγητών

- ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ: Παραγωγή καλλυντικών

- GAGEO: Επιχείρηση παραγωγής ειδών ατομικής υγιεινής και περιποίησης στην Ελλάδα

- ΤΣΑΚΙΡΗΣ: Παραγωγή και εμπορία ειδών σνακς

- ΦΡΙΓΚΟΓΚΛΑΣ: Βιομηχανία επαγγελματικής ψύξης

- ΜΟΥΡΙΑΔΗΣ: Υποδηματοποιία

- ΠΕΤΡΙΔΗΣ: Υποδηματοποιία

- «Greene Elxan» («Athlete’s Foot»): Υποδηματοποιία

- ΕΛΧΥΜ: Βιοτεχνία παραγωγής αναψυκτικών

- ΓΙΟΥΛΑ: Βιομηχανία υαλοποιίας

- «Crepe in Love»

- «Leventis PLC» (Nigeria)

- «Nigerian Bottling Company PLC»

- «Vectis Capital»

- CUMMINGS WEST AFRICA LTD.

Ο στόχος όμως είπαμε είναι ένας και μοναδικός. Η επιχείρηση ζει όσο από αυτή το αφεντικό βγάζει κέρδη. Ετσι πρέπει να βλέπουμε τους επιχειρηματικούς ομίλους, έτσι είναι και ο όμιλος Δαυίδ. Με αυτή την έννοια γίνεται απόλυτα κατανοητό ότι πολλές επιχειρήσεις από τις οποίες πέρασε και κέρδισε εκατοντάδες εκατομμύρια, τελικά οδηγήθηκαν στην απαξίωση και το ολοκληρωτικό κλείσιμο. Τα κεφάλαια τοποθετήθηκαν όταν οι επιχειρήσεις ήταν σε θέση να εξασφαλίσουν κέρδη, οι εταιρείες με τους εργαζόμενους σε αυτές ξεζουμίστηκαν για να αντέξουν οι μονάδες στον ανταγωνισμό και μετά, όταν οι συνθήκες της αγοράς το επέβαλαν, εργάτες και νομάδες πετάχτηκαν σα στημένες λεμονόκουπες στα σκουπίδια.

Ολα αυτά δεν αποτελούν καπρίτσια κάποιου καπιταλιστή. Είναι κινήσεις νομοτελειακού χαρακτήρα, επιλογές που συνδέονται με τα επιχειρηματικά συμφέροντα όπως διαμορφώνονται κάθε φορά, συνθέτουν την αέναη κίνηση των κεφαλαίων από ζημιογόνους ή λιγότερο κερδοφόρους κλάδους της παραγωγικής δραστηριότητας, σε άλλους κλάδους και τομείς όπου τα κέρδη τη συγκεκριμένη στιγμή είναι περισσότερο εξασφαλισμένα.

Αυτό είχαν στο νου τους τα επιτελεία της «Κόκα Κόλα» όταν μετέφεραν την έδρα της επιχείρησης στο εξωτερικό, προκειμένου να πληρώνουν λιγότερους φόρους ή να έχουν πιο φτηνά δάνεια, ή και τα δύο μαζί.

Αυτό έγινε με τη μεταφορά του βασικού όγκου παραγωγής της υαλουργίας «Γιούλα» στα Βαλκάνια, όπου υπάρχουν μισθοί πείνας. Την ίδια τύχη ακολούθησαν οι βιομηχανίες παραγωγής υποδημάτων «Μουριάδης» και «Πετρίδης». Παρόμοιο ήταν το σενάριο και στην «Φριγκογκλάς» παραγωγικό κομμάτι της οποίας μετέφερε στο εξωτερικό. Κάτι ανάλογο συμβαίνει τώρα με την «Κατσέλης».

Οπως οι διάφοροι επιχειρηματίες που αναδιοργανώνουν τις επιχειρήσεις τους και αναδιαρθρώνουν τις επενδύσεις τους έτσι και όμιλος Δαυίδ όχι μόνο δε χάνει, αλλά κερδίζει πολλαπλάσια από την καταστροφή που προκαλεί στις παραγωγικές δυνάμεις της οικονομίας, πρώτα και κύρια στην εργατική δύναμη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τις μέρες που στην Ελλάδα μεθοδεύεται το κλείσιμο του «Κατσέλη», ο όμιλος Δαυίδ:

-Προχωρά στη δημιουργία ναυτιλιακής εταιρείας με επενδύσεις της τάξης των 250 εκατομμυρίων ευρώ – ποσό που αναμένεται, λέει να αυξηθεί, ανάλογα με τις προοπτικές που θα δημιουργήσει η αρχική επένδυση.

-Ολοκλήρωσε την εξαγορά επιχείρησης ηλεκτρικών λαμπτήρων στην Ιταλία.

-Προωθεί επενδύσεις στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

-Τοποθετείται μη εκτελεστικός πρόεδρος στη Γιούρομπανκ, εγκαινιάζοντας ενδεχόμενα μια καινούργια μορφή συμμετοχής του στον τομέα των τραπεζών.

Τα κέρδη είναι εκείνα που καθορίζουν τις κινήσεις του κεφαλαίου και των εκπροσώπων του. Μόνο που αυτές οι κινήσεις, οι κινήσεις που υπαγορεύονται από το κυνηγητό τού όλο και μεγαλύτερου κέρδους, εντείνουν την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης, συνεπάγονται αύξηση της ανεργίας, οδηγούν στη χειροτέρευση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, οδηγούν στις οικονομικές κρίσεις. Αυτό είναι που πρέπει να γίνει συνείδηση. Τα επιχειρηματικά κέρδη, τα κέρδη γενικά και το σύστημα που τα υπηρετεί, πάνε κόντρα στα συμφέροντα του λαού και του τόπου. Οπως στην προκειμένη περίπτωση συμβαίνει με τον όμιλο που βάζει λουκέτο στην «Κατσέλης».

Κ.

------------------------------------

Θα προσπαθήσουμε στην συνέχεια να επικεντρωθούμε ενδεικτικά σε κάποιες πλευρές της δραστηριότητας του Ομίλου Δαυίδ. 

Coca-Cola Hellenic

Ας δούμε αρχικά τον κολοσσό Coca-Cola Hellenic. Είναι μια εταιρία που απασχολεί άμεσα 40.242 υπαλλήλους και στις πωλήσεις απασχολούνται άλλοι 15.785 υπάλληλοι (Βλέπε τον Ενιαίο Απολογισμό της εταιρίας για το 2012.

Στην πρώτη ταμπέλα βλέπουμε τα κύρια οικονομικά στοιχεία της εταιρίας. 

Πηγή: Coca-Cola Hellenic

Παρατηρούμε λοιπόν κατ'αρχάς ότι η επιχείρηση παρέμεινε κερδοφόρα το 2012 με καθαρά κέρδη 285 εκατ. ευρώ, αναχαιτίζοντας μάλιστα τον ρυθμό πτώσης από το 2010. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι οι πωλήσεις της παρέμειναν σταθερές ή και αυξήθηκαν και σε όγκο και σε έσοδα: 2.085 εκατ. κιβώτια και 7.045 εκατ ευρώ (7 δισεκατομμύρια δηλαδή) σε σχέση με τα 6.824 εκατ. ευρώ το 2011. 

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ωστόσο η κατανομή σε γεωγραφικό επίπεδο, η οποία ίσως εξηγεί και την διατήρηση των εσόδων (παρά την μείωση των κερδών) του ομίλου. Το επόμενο γράφημα μας δείχνει αναλυτικά την δραστηριότητα της εταιρίας ανά χώρα. 

Πηγή: Coca-Cola Hellenic

Ο όγκος πωλήσεων στην Ελλάδα αποτελεί μόνο το 5% του συνολικού, όπως βλέπουμε στο πρώτο γράφημα. Η εταιρία δραστηριοποιείται λοιπόν κυρίως στο εξωτερικό. 

Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι ο όμιλος δραστηριοποιείται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό στις λεγόμενες "αναδυόμενες αγορές": 48% του όγκου πωλήσεων, 45% των εσόδων πωλήσεων και 59% των κερδών προ φόρων και αποσβέσεων (EBIT).

Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι σύμφωνα με τα Οικονομικά στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο του 2013, οι πωλήσεις στις ανεπτυγμένες αγορές μειώθηκαν σε όγκο κατά 7% και τα καθαρά έσοδα κατά 8% (σ. 6), στις αναπτυσσόμενες ο όγκος κατά 3% και τα έσοδα κατά 5% (σ. 8). Αντιθέτως στις αναδυόμενες αγορές υπήρξε αύξηση 7% του όγκου πωλήσεων και 10% των εσόδων (σ. 10). Το ίδιο διαφαίνεται και στον Ενιαίο Απολογισμό της εταιρίας για το 2012: στις αναπτυγμένες μείωση κατά 14% των μονάδων εμφιάλωσης, κατά 5% των εσόδων πωλήσεων και περικοπή θέσεων εργασίας κατά 8% (σ. 42). Στις αναπτυσσόμενες μείωση κατά 9% των μονάδων εμφιάλωσης, κατά 1% των εσόδων πωλήσεων και περικοπή θέσεων εργασίας κατά 7% (σ. 44). Στις αναδυόμενες αγορές όμως παρά την μείωση 2% των μονάδων εμφιάλωσης και καμία αύξηση στις θέσεις εργασίας, παρατηρείται μια αύξηση των εσόδων πωλήσεων 13% (σ. 46). 

Να σημειώσουμε ότι μιλάμε για τις χώρες Ρωσία (37%), Νιγηρία (18%), Ρουμανία (16%), Ουκρανία (9%), Σερβία και Μαυροβούνιο (9%), Βουλγαρία (5%) και άλλες (6%). 

Ενδιαφέρουσα είναι η επέκταση στην Νιγηρία (στην οποία όπως θα δούμε δραστηριοποιείται και η Vectis Capital, επίσης μέλος του ομίλου Δαυίδ), της χώρας με τον 7ο μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο και προβλέπεται το 2050 να αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο (The Guardian).

Αυτό λοιπόν που παρατηρείται είναι μια στροφή του ομίλου προς τις αναδυόμενες οικονομίες, για μια επέκταση στις αγορές αυτών των χωρών. Η Coca-Cola Hellenic είναι ένας ελληνικός όμιλος, μέλος του ακόμα πιο ευρέως δραστήριου ομίλου Δαυίδ με σαφώς επεκτατικές τάσεις. Είναι ένας μονοπωλιακός όμιλος που όπως κάθε τέτοιος όμιλος αναζητεί να επεκταθεί σε όλο και πιο μεγάλες και πρόσφορες για αυτόν αγορές. Είναι ένας όμιλος ο οποίος άμεσα ή έμμεσα επεμβαίνει σε άλλες χώρες, έχει εργαζόμενους που εκμεταλλεύεται σε αυτές, βρίσκεται σε ανταγωνισμό με άλλους ομίλους και μικρότερες επιχειρήσεις και βγάζει κέρδη από την εργασία χιλιάδων εργαζομένων ανά τον κόσμο. 

Η επέκταση αυτή είναι χαρακτηριστική του ιμπεριαλισμού των μονοπωλίων. Αποτελεί σημείο για την ανάπτυξη του ελληνικού κεφαλαίου. Το μεγάλο κεφάλαιο ενδυναμώνεται μέσα από την κρίση, βρίσκοντας δυνατότητα να επεκταθεί σε ένταση και έκταση, να εντείνει την εκμετάλλευση των εργαζομένων και να αυξήσει με την πρώτη ευκαιρία πάλι τα κέρδη του.

(Ερασιτεχνική) οικονομική ανάλυση από Naphta