Θέμα δημοκρατίας ή ιμπεριαλισμού των μονοπωλίων;

Η απλή, αλλά δυσκολοχώνευτη για τον δεξιό οπορτουνισμό αλήθεια για την ΕΡΤ: Το κράτος ως δάχτυλος των μονοπωλίων. 

ΕΡΤ: Θυσία για χάρη της DIGEA των μεγαλοκαναλαρχών και του «ψηφιακού μερίσματος»

Ριζοσπάστης, Κυριακή 23 Ιούνη 2013, σ. 8

Την περασμένη Τετάρτη, 19 Ιούνη, ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), αναφορικά με τον «Περιορισμό του Αριθμού των Δικαιωμάτων Χρήσης Ραδιοσυχνοτήτων Επίγειας Ψηφιακής Ευρυεκπομπής και τη Διαδικασία Χορήγησής τους». Πίσω από αυτόν τον ακαταλαβίστικο για τους πολλούς τίτλο κρύβεται η διαδικασία με την οποία μεθοδεύεται η παράδοση για τα επόμενα 15, τουλάχιστον, χρόνια του πλήρους ελέγχου και της οικονομικής εκμετάλλευσης των ψηφιακών συχνοτήτων στους μεγαλοεπιχειρηματίες που κατέχουν τα μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια. Και, βέβαια, η διαδικασία αυτή έχει άμεση σχέση με τον όχι τόσο ξαφνικό θάνατο της ΕΡΤ.

Ένα το κρατούμενο είναι, βέβαια, ότι η απόφαση της συγκυβέρνησης να κλείσει την ΕΡΤ και να την ξανανοίξει συρρικνωμένη, εντάσσεται στη γενικότερη πολιτική της για κλείσιμο και συρρίκνωση φορέων και οργανισμών του Δημοσίου, με μαζικές απολύσεις εργαζομένων και περαιτέρω τσάκισμα μισθών και εργασιακών δικαιωμάτων, με ταυτόχρονη παράδοση χώρου στο κεφάλαιο, για να δραστηριοποιηθεί. Ομως, στο θέμα της ΕΡΤ υπάρχουν και άλλοι «ειδικοί σκοποί» που εξυπηρετούνται ταυτόχρονα και οι οποίοι κάνουν ακόμη πιο ξεκάθαρη την πολιτική διαχείρισης της κρίσης προς όφελος του κεφαλαίου. Πίσω από την τύχη της ΕΡΤ κρύβεται ένα τρελό πάρτι δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ που έχει να κάνει με τον πλήρη έλεγχο και την εκμετάλλευση της «ψηφιακής εκπομπής» από μια ιδιωτική εταιρεία, την παράδοση - εκχώρηση σε αυτήν του πλούσιου εξοπλισμού και των εγκαταστάσεων εκπομπής που διαθέτει σήμερα η ΕΡΤ σε όλη την Ελλάδα, αλλά και με την επιτάχυνση των διαδικασιών για την εκμετάλλευση του «ψηφιακού μερίσματος», το οποίο, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ενωση, μπορεί να αποδώσει 18 έως 44 δισ. ευρώ αν αξιοποιηθεί.

***

Η ψηφιακή εκπομπή, τεχνολογικό επίτευγμα που επιτρέπει μέσω μιας συχνότητας - διαύλου να εκπέμπονται ταυτόχρονα τέσσερα διαφορετικά τηλεοπτικά προγράμματα, μαζί με «επιπρόσθετες υπηρεσίες» (διαδραστικές υπηρεσίες, ραδιοφωνικές υπηρεσίες, υπηρεσίες ήχου, υπηρεσίες διαδικτύου, δυνατότητα κωδικοποίησης προγραμμάτων, για να λαμβάνουν όσοι πληρώνουν κ.λπ.), άνοιξε το δρόμο για περιορισμό του φάσματος συχνοτήτων που χρησιμοποιούνταν για την αναλογική εκπομπή (μία συχνότητα για κάθε πρόγραμμα, τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό), με αποτέλεσμα να προκύψει το «ψηφιακό μέρισμα», ένα τμήμα δηλαδή του φάσματος συχνοτήτων που περισσεύει, λόγω των ψηφιακών εκπομπών που «συμπυκνώνουν» τα σήματα. Και όπως ήταν επόμενο στο καπιταλιστικό σύστημα, γρήγορα αυτό το φάσμα έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από το μεγάλο κεφάλαιο.

Η «υποχρέωση» μετάβασης στην ψηφιακή εκπομπή εδράζεται σε αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία έσπευσε να καθορίσει πώς θα παραχωρηθούν στα μονοπώλια του οπτικοακουστικού και διαδικτυακού τομέα οι συχνότητες που απελευθερώνονται. Η ίδια, το 2009 αποφάσισε την επίσπευση της πλήρους μετάβασης μέχρι την 1/1/2012, για να υπάρξει, όπως έλεγε «ταχεία οικονομική ανάκαμψη», γιατί οι συχνότητες «μπορούν να αξιοποιηθούν για νέες, καινοτόμες υπηρεσίες που χρησιμοποιούν ραδιοφάσμα, από ασύρματη σύνδεση στο Διαδίκτυο και πιο προηγμένα κινητά τηλέφωνα έως νέα διαδραστικά κανάλια τηλεόρασης υψηλής ευκρίνειας», και γι' αυτό «οι εθνικές αρχές να αξιοποιήσουν το ψηφιακό μέρισμα προς όφελος του ανταγωνισμού, ώστε να ανοίξει η αγορά σε νέους επιχειρηματίες και νέες υπηρεσίες, μεγιστοποιώντας τον αντίκτυπο στην οικονομία».

***

Στην Ελλάδα, η μετάβαση στην ψηφιακή εκπομπή ξεκίνησε το 2006 από την ΕΡΤ, η οποία διέθετε την υποδομή και το εξειδικευμένο προσωπικό για να την προχωρήσει και να αποτελέσει τον πάροχο δικτύου. Ομως, την «πάγωσε» με άνωθεν παρεμβάσεις, περιμένοντας την DIGEA των μεγαλοκαναλαρχών (MEGA, ANTENNA, STAR, ΣΚΑΪ και ALPHA) που συστάθηκε το 2008. Εκτοτε, αυτή η εταιρεία τα θέλει όλα και βέβαια χωρίς να βάζει το χέρι στην τσέπη.

Το 2008 νομοθετήθηκε ότι στην περίοδο της μετάβασης από την αναλογική στην ψηφιακή εκπομπή έπρεπε να υπάρξουν 23 σημεία εκπομπών, αλλά στη συνέχεια έγιναν 10 και όχι βέβαια για χάρη της ΕΡΤ που διαθέτει πάνω από 1.000 σημεία εκπομπών και άρα δυνατότητα να ανταποκρίνεται στις ανάγκες. Πέρυσι, με βάση επιστημονική μελέτη, καθορίστηκε ότι για να υπάρξει κάλυψη ψηφιακής εκπομπής στο 97,3% της χώρας χρειάζονται 275 σημεία εκπομπής. Ως διά μαγείας, στην Υπουργική Απόφαση που εκδόθηκε (ΚΥΑ 42800/2012), τα σημεία περιορίστηκαν σε μόλις 156. Για τα μέρη της χώρας που θα μείνουν ακάλυπτα, όπως λέει και το κείμενο διαβούλευσης της ΕΕΤΑ, «εφόσον δεν προτίθεται να εγκαταστήσει ο ίδιος (σ.σ. ο Πάροχος Δικτύου) Σταθμούς Συμπληρωματικής Κάλυψης, (...) οφείλει να συνεργάζεται με τρίτους και ιδίως με Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης οι οποίοι και προτίθενται να αναλάβουν και το αντίστοιχο κόστος, προκειμένου ο Πάροχος να προβεί στην εγκατάσταση του συγκεκριμένου εξοπλισμού».

Το κείμενο που έδωσε για διαβούλευση η ΕΕΤΤ φωτογραφίζει τη δημιουργία ενός ιδιωτικού μονοπωλίου που θα αναπτύξει, θα ελέγχει και θα εκμεταλλεύεται το δίκτυο της επίγειας ψηφιακής ευρυεκπομπής. Και ο κάθε τηλεοπτικός και ραδιοφωνικός σταθμός της χώρας, ο «πάροχος περιεχομένου» όπως λέγεται, είτε ιδιωτικός, είτε δημόσιος, είτε πανελλαδικός, είτε περιφερειακός θα μπορεί να εκπέμπει μόνο μέσω αυτού του μονοπωλίου - «πάροχου δικτύου». Και, βέβαια, δεν προκαλεί εντύπωση ότι «φωτογραφίζεται» και το μονοπώλιο: Είναι η DIGEA, η εταιρεία που έχουν συστήσει τα μεγάλα κανάλια.

Στο κείμενο διαβούλευσης της ΕΕΤΤΑ αναφέρεται ότι πρέπει να υπάρξουν τέσσερις ψηφιακές συχνότητες για την εκπομπή τηλεοπτικών προγραμμάτων πανελλαδικής εμβέλειας και με κάθε μια από αυτές θα μπορούν να εκπέμπονται τέσσερα προγράμματα, δηλαδή συνολικά 16 κανάλια, συν τις «επιπρόσθετες υπηρεσίες». Προβλέπει, επίσης, ότι θα χορηγηθούν περιφερειακά δύο ή τρεις ή και τέσσερις σε κάποιες περιοχές ψηφιακές συχνότητες, για να εκπέμπουν περιφερειακά κανάλια.

Με βάση το κριτήριο της μικρότερης δαπάνης, η ΕΕΤΤ προτείνει έναν μόνο Πάροχο Δικτύου και για τους πανελλαδικούς και για τους περιφερειακούς σταθμούς. Και μάλιστα η ανάδειξή του να μη γίνει με διαγωνισμό αλλά με κατάθεση φακέλων υποψηφιότητας που θα βαθμολογηθούν. Ενδιαφέρον έχει ότι στα κριτήρια για την ανάδειξη του ενός Παρόχου Δικτύου, εκτός από την οικονομική και τεχνική δυνατότητα, τίθεται και η... «ικανότητα ενημέρωσης του κοινού για τη μετάβαση». Η «οικογένεια Κλικλίκου» που ψάχνει «σούπερ ήχο, τέλεια εικόνα χωρίς χιόνια και είδωλα», έχει βάλει το χεράκι της...

***

Είναι ολοφάνερο ότι η ύπαρξη της ΕΡΤ όπως τη γνωρίζαμε, η οποία με βάση το νόμο ήταν Πάροχος Δικτύου, διαθέτοντας μάλιστα τρεις συχνότητες, έστεκε εμπόδιο στην ανάδειξη της DIGEA στον έναν και μοναδικό Πάροχο. Και το χειρότερο. Αυτός ο ένας Πάροχος, που θα ελέγχει πλήρως το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, θα βάλει με τον ένα ή άλλο τρόπο στο χέρι και τον πλούσιο εξοπλισμό εκπομπής της ΕΡΤ.

Η DIGEA διαθέτει σήμερα δύο συχνότητες και τις διεκδικεί όλες, ενώ συχνότητες διεκδικεί και η Digital Union, εταιρεία που έχουν συστήσει 16 περιφερειακά κανάλια και έχει πάρει από τη ΕΕΤΤ άδεια παρόχου. Μάλιστα, η τελευταία είναι η μόνη που έδωσε στη δημοσιότητα τις θέσεις της, σχετικά με το κείμενο της διαβούλευσης, καταγγέλλοντας ότι επιχειρείται να δημιουργηθεί ένα μονοπώλιο και ότι «υπό αυτές τις συνθήκες είναι αδύνατο να λειτουργήσουν ακόμη και με συγχωνεύσεις περισσότεροι από 8 περιφερειακοί σταθμοί, σε όλη την Ελλάδα, εκ των οποίων 2-3 στην Αττική, 1-2 στη Θεσσαλονίκη, ίσως ένας στην Κεντρική Ελλάδα και μέχρι δύο στην Κρήτη».

***

Ηδη, οι πληροφορίες λένε ότι σύντομα, ίσως και στο τέλος του μήνα, αν δεν υπάρξουν άλλες γενικότερες πολιτικές εξελίξεις, θα γίνει ο διαγωνισμός για την ανάδειξη του Πάροχου Δικτύου. Κλείνοντας αυτή η εκκρεμότητα, μπορεί να επιταχυνθεί η διαδικασία μετάβασης στην ψηφιακή εκπομπή για να έρθει έτσι πιο γρήγορα η απελευθέρωση του φάσματος - ψηφιακό μέρισμα που πρέπει να δοθεί και αυτό στο μεγάλο κεφάλαιο για κερδοφορία. Ετσι, με ένα σμπάρο (κλείνει η ΕΡΤ), πέφτουν πολλά τρυγόνια. Και «λιγότερο κράτος», και 2.665 απολύσεις για να συμπληρωθεί η λίστα των χιλιάδων που πρέπει να γίνουν, και νέα κρατική ραδιοτηλεόραση πλήρως και ασφυκτικά υποταγμένη και στρατευμένη στην κυρίαρχη πολιτική και την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου στο συγκεκριμένο τομέα.

Αλλωστε, το ζήτημα της συρρίκνωσης της ΕΡΤ δεν είναι καινούριο. Εχει προηγηθεί η προσπάθεια που έγινε το 2009 από την τότε κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, ενώ ακολούθησε το «σχέδιο Μόσιαλου» το 2011. Πάντα με τη συνοδεία της άτιμης προπαγάνδας για τάχα νοικοκύρεμα της σπάταλης ΕΡΤ και του φαύλου καθεστώτος, αλλά και της κατασυκοφάντησης των εργαζομένων σε αυτήν, όταν οι ίδιες αυτές οι κυβερνήσεις σκύλευαν και σκυλεύουν την ΕΡΤ που υπήρχε και λειτουργούσε από το υστέρημα του ελληνικού λαού.

Δ. Σ.

Ριζοσπάστης