Προσυνεδριακός διάλογος: Το επαναστατικό πρόγραμμα απαιτεί και επαναστατική δράση σήμερα

Θεωρούμε ότι η παρακάτω τοποθέτηση παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Θέτει με λενινιστικό τρόπο το ζήτημα της επανάστασης και της επαναστατική πολιτικής. Κεντρικό σημείο της παρέμβασης είναι η «Πολιτικοποίηση του αγώνα της εργατικής τάξης», κεντρικό ζητούμενο για την διαμόρφωση επαναστατικών συνθηκών. Πρόκειται για την βασική συνισταμένη της κομμουνιστικής πολιτικής, η οποία αποσκοπεί μέσω της σύνδεσης των μερικών αιτημάτων των καταπιεσμένων τάξεων στην γενική ανατροπή του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. 

Το επαναστατικό πρόγραμμα απαιτεί και επαναστατική δράση σήμερα

Οι Θέσεις θέτουν δύο κεντρικά ερωτήματα:

α) Είναι το πρόγραμμα του ΚΚΕ επιστημονικά θεμελιωμένο; Εκσυγχρονίζει - εμπλουτίζει το μαρξισμό - λενινισμό στις σημερινές συνθήκες εξέλιξης της βάσης και του εποικοδομήματος;

β) Πώς πρέπει να είναι συγκροτημένο πολιτικά και οργανωτικά το μαρξιστικό - λενινιστικό κόμμα νέου τύπου;

Ο Λένιν στο «Τι να κάνουμε» λέει: «Πρέπει να καταπιαστούμε δραστήρια με την πολιτική διαπαιδαγώγηση της εργατικής τάξης, με την ανάπτυξη της πολιτικής της συνείδησης. (...) Προβάλλει το ερώτημα, σε τι λοιπόν πρέπει να συνίσταται η πολιτική διαπαιδαγώγηση;» και λίγο παρακάτω εξαπολύει επίθεση στους οπορτουνιστές που λένε: «Τώρα οι σοσιαλδημοκράτες έχουν καθήκον να προσδώσουν (...) πολιτικό χαρακτήρα στην ίδια την οικονομική πάλη (...) Η οικονομική πάλη είναι το πιο πλατύ μέσο για να τραβηχτούν οι μάζες σε δραστήρια πολιτική πάλη». «Πίσω από αυτή την πομπώδη φράση, απαντάει ο Λένιν, κρύβεται στην ουσία ο πατροπαράδοτος πόθος να υποβιβαστεί η σοσιαλδημοκρατική πολιτική στο επίπεδο της τρεϊντ-γιουνιονίστικης πολιτικής»

Το παραπάνω θέμα που μπορούμε να το ονομάσουμε ως «Πολιτικοποίηση του αγώνα της εργατικής τάξης» είναι καθοριστικό στοιχείο που απασχολεί τις Θέσεις της ΚΕ, κυρίως στη θέση για τη «Λαϊκή Συμμαχία». Χρειάζεται μελέτη, εμβάθυνση και επεξεργασία στο συγκεκριμένο ζήτημα από όλο το Κόμμα. Γιατί είναι ουσιαστικά η μέθοδος εξειδίκευσης και υλοποίησης της ιστορικής αποστολής της εργατικής τάξης ξεκινώντας από το πρόγραμμα του Κόμματος για να φτάσει στην «πολιτική διαπαιδαγώγηση της εργατικής τάξης».

Τι σημαίνει, όμως, εμβάθυνση; Σημαίνει ότι ο πολιτικός αγώνας, δηλαδή η πάλη για το ζήτημα της εξουσίας, δεν αφορά και δεν περιορίζεται στενά στα οικονομικά - συνδικαλιστικά ακόμα και τα προβλήματα επιβίωσης της πλατιάς μάζας του λαού. Περιλαμβάνει κάθε πτυχή της ζωής των παραγωγών του πλούτου για να τη συνδέσει σαν κρίκο με το ζήτημα της εξουσίας. Επικεντρώνεται στην ίδια την εκμετάλλευση και όχι στον τρόπο εκμετάλλευσης, αν αυτός πραγματοποιείται με δυσμενέστερους ή ευνοϊκότερους όρους. Αλλωστε, η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού δεν απορρέει από τη μείωση των μισθών ή τη χειροτέρευση του βιοτικού επιπέδου της μεγάλης μάζας του λαού, αλλά από το ιμπεριαλιστικό στάδιο και τη βασική αντίθεση του καπιταλισμού. Γι' αυτό ο Λένιν έγραφε: «Η επαναστατική σοσιαλδημοκρατία περιλάβαινε και περιλαβαίνει πάντα στη δράση της την πάλη για μεταρρυθμίσεις. Χρησιμοποιεί όμως την "οικονομική" ζύμωση όχι μόνο για να ζητάει από τη κυβέρνηση να παρθούν διάφορα μέτρα, αλλά επίσης (και κατά πρώτο λόγο) για να ζητάει από αυτήν να πάψει να είναι κυβέρνηση απολυταρχική». Με άλλα λόγια, ο επαναστάτης εργάτης δεν αρκεί να αντιδρά στους όρους εκμετάλλευσης όπως στη μείωση του μισθού, στη φορολογία, στην κατάργηση της συλλογικής σύμβασης κλπ., αλλά πρέπει να αγωνίζεται για την κατάργηση της ίδιας της μισθωτής εργασίας. Σε διαφορετική περίπτωση, συνεχίζει ο Λένιν, «ανασταίνει με διαφορετική μορφή τη θεωρία των σταδίων, προσπαθώντας να υπαγορεύσει στον πολιτικό αγώνα έναν οπωσδήποτε οικονομικό, ας πούμε, δρόμο ανάπτυξης».

Η λαϊκή συμμαχία θα υπάρξει μόνο και αφού η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της διαπαιδαγωγηθούν πολιτικά πλήρως; Αντίθετα, θα ριζώνει και θα διαμορφώνεται αργά και βασανιστικά πάνω σε αυτήν την αντίληψη. 'Η όπως διατυπώνεται στη Θέση 63 της ΚΕ: «εξελίσσεται ανοδικά ως διαδικασία ωρίμανσης της πολιτικής συνείδησης, της οργάνωσης». Είναι αυτή η δράση επαναστατική χωρίς να έχουν διαμορφωθεί συνθήκες επαναστατικής κατάστασης; Είναι αυτή η τακτική η απαραίτητη προετοιμασία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, ανεξάρτητα από στιγμές και πισωγυρίσματα της ταξικής πάλης; Είναι, και μάλιστα η μόνη. Αρα «Πολιτικοποίηση του αγώνα της εργατικής τάξης» σημαίνει να υιοθετούνται από τα κάτω συνθήματα και στόχοι ανατροπής που δεν εντάσσονται στο υπάρχον σύστημα ούτε σήμερα ούτε σε άλλη φάση ανάπτυξης του καπιταλισμού ως νέα μείγματα διαχείρισης της εξουσίας και της ιδιοκτησίας του. Για παράδειγμα, ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι χρησιμοποίησαν τον α' Παγκόσμιο Πόλεμο ως κρίκο. Δεν ζητούσαν απλά να βγει η Ρωσία από αυτόν, αλλά αντιπάλευαν ότι όσο υπάρχει καπιταλισμός οι πόλεμοι και η ειρήνη θα πέφτουν στα κεφάλια των εργατών και των φτωχών αγροτών, για τα συμφέροντα των καπιταλιστών και των φεουδαρχών. Η Λαϊκή Συμμαχία δεν παλεύει για να βγει η Ελλάδα από την κρίση, αλλά από το καπιταλιστικό σύστημα που όσο υπάρχει θα φέρνει κρίσεις με φτώχεια, εξαθλίωση και πολέμους.

Ας ξετυλίξουμε το νήμα από ένα άλλο σημείο. Στο «Κεφάλαιο» ο Μαρξ γράφει: «Το μυστηριώδες της εμπορευματικής μορφής συνίσταται λοιπόν απλούστατα στο ότι αντανακλά στους ανθρώπους τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της δουλειάς τους σαν υλικά χαρακτηριστικά των προϊόντων της εργασίας, σαν φυσικές κοινωνικές ιδιότητες αυτών των πραγμάτων, και γι' αυτό η κοινωνική σχέση των παραγωγών με τη συνολική εργασία φαίνεται σ' αυτούς σαν μια κοινωνική σχέση αντικειμένων που υπάρχει έξω απ' αυτούς». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μη διακρίνονται αυθόρμητα οι πραγματικές κοινωνικές σχέσεις. Με αυτόν το «μυστηριώδη» τρόπο, στον καπιταλισμό η εργατική τάξη διαμορφώνει αυθόρμητα αστική συνείδηση. Το παραπάνω παράδειγμα του εργάτη, η σχέση του με το ύψος του μισθού και την ίδια τη μισθωτή εργασία επιβεβαιώνεται και εδώ. Λανθασμένες αντιλήψεις όπως η προοδευτική ανταγωνιστικότητα, το «κοινωνικό» κράτος, η επιλογή ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου ως εναλλακτική λύση, η ταύτιση κυβέρνησης και εξουσίας και άρα οι εκλογικές αυταπάτες, είναι μερικά από τα τόσα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν ότι όσο ζει το καπιταλιστικό σύστημα οι παραπάνω αντιλήψεις θα είναι κυρίαρχες. Για να κλονιστεί, ενώ φαίνεται αιώνιο και πανίσχυρο, δεν αρκεί «το κίνημα για το κίνημα». Το κύριο είναι πώς αντιπαλεύεις θεμελιώδεις αρχές της λειτουργίας του καπιταλισμού, αν παλεύεις για την «αλλαγή» ή την ανατροπή, για τη μεταρρύθμιση ή την επανάσταση.

Η δράση με τους παραπάνω όρους κατοχυρώνουν ώστε «Η δράση του ΚΚΕ σε μη επαναστατική κατάσταση (να) συμβάλλει αποφασιστικά στην προετοιμασία του υποκειμενικού παράγοντα για επαναστατικές συνθήκες, για την πραγματοποίηση των στρατηγικών καθηκόντων του» (Θέση 75). Δυσκολεύει περισσότερο, όμως, γιατί τα άμεσα αποτελέσματα, που συνήθως υπόσχονται οι οπορτουνιστές, πάντα έλκουν σε μεγαλύτερο βαθμό τον αγώνα ή την απογοήτευση του λαού. Ποια είναι η απάντηση; Παραφράζοντας λίγο τον Λένιν, «η εργατική μάζα είναι ικανή να υποστηρίζει ενεργά κάθε διαμαρτυρία ενάντια στην απολυταρχία, ακόμα και όταν η διαμαρτυρία αυτή δεν της υπόσχεται απολύτως κανένα χειροπιαστό αποτέλεσμα!». Μόνο μέσα από αυτή τη γεμάτη καμπές, στροφές και εναλλαγές διαδικασία μπορούμε να φτάσουμε στην ιστορική στιγμή που «Κάποτε μερικοί μήνες επανάστασης διαπαιδαγωγούν πιο γοργά και πιο πλέρια τους πολίτες, απ' ό,τι δεκαετίες πολιτικής στασιμότητας».

Εκτορας Γάζος

ΚΟΒ Παιονίας Κιλκίς

Ριζοσπάστης